بورس

برای سرمایه‌گذاری در بورس و فعالیت در این بازار، یادگیری مهارت‌های بورسی و تکنیک‌های معامله‌گری اهمیت زیادی دارد. از طرفی آشنایی با مفاهیم و شناخت اصطلاحات کاربردی بازار می‌تواند شما را در درک بهتر ساز و کار  دنیای بورس یاری دهد. در این مطلب 4 موضوع مهم: «تغییر کارگزار ناظر چیست»، «کال مارجین در بورس چیست»، «نسبت p/e چیست» و «اوراق مشتقه چیست» را با هم بررسی می‌کنیم.

کارگزار ناظر

یکی از ویژگی‌های بازار بورس، امکان انجام معاملات به صورت هم‌زمان با چند کارگزاری است. در واقع شما می‌توانید با یک کد بورسی، از چند کارگزار مختلف کد معاملاتی دریافت کنید و به خرید وفروش سهام بپردازید. حال چند سوال در این زمینه مطرح می‌شود: دلیل انتخاب چند کارگزاری چیست؟ کارگزار ناظر چه مفهومی دارد؟ و تغییر کارگزار ناظر چیست؟

دلیل انتخاب چند کارگزاری چیست؟

برای بررسی دلیل انتخاب چند کارگزاری، ابتدا لازم است چند نکته را مد نظر قرار دهیم. وقتی شما معامله‌ای انجام می‌دهید (مثلا خرید یک سهم)، آن سهم به کد بورسی‌تان تعلق می‌گیرد. پس اگر در خرید سهمی محدودیت تعداد (مثلا 200 سهم) وجود داشته باشد، شما نمی‌توانید یک بار با کارگزار «الف» 200 سهم بخرید و بار دیگر هم با کارگزار «ب» 200 سهم دیگر تهیه کنید. زمانی که محدودیتی در خرید و فروش اعلام شود، آن محدودیت مربوط به کد بورسی است و تغییر کارگزار، محدودیت را لغو نمی‌کند. با این حساب دلیل انتخاب چند کارگزاری چیست؟

گاهی ممکن است به دلایلی مانند اختلال در سیستم‌ها، کندی سامانه معاملاتی و... شما نتوانید خرید و فروش سهم را با یک کارگزار انجام دهید. در این شرایط داشتن کد معاملاتی از چندین کارگزار مختلف به کمکتان می‌آید و می‌توانید خرید یا فروش سهام را از طریق سامانه معاملاتی کارگزار دیگر انجام دهید. البته در این زمان باید مفهوم کارگزار ناظر را هم مدنظر قرار دهید.

کارگزار ناظر چه مفهومی دارد؟

برای انجام معاملات با چند کارگزار مختلف، باید بدانید که کارگزار ناظر چه مفهومی دارد؟ وقتی خرید 100 عدد سهم از یک نماد در سامانه معاملاتی کارگزار «الف» انجام شود. این کارگزار، کارگزار ناظر 100 عدد سهم مذکور است.

حال شما 200 عدد دیگر از سهام همان نماد را از طریق کارگزار «ب» خریداری می‌کنید. پس کارگزار ناظر این 200 عدد، کارگزار «ب» است. در واقع 300 عدد از سهام یک نماد خاص به کد بورسی شما تعلق دارد، اما 100 عدد آن یک کارگزار ناظر دارد و 200 عدد آن هم کارگزار ناظر دیگری دارد.

حال به سراغ فروش همان سهام می‌رویم. آیا می‌توان 300 عدد سهم را یکجا فروخت؟ پاسخ منفی است. سهام تنها می‌تواند توسط کارگزار ناظر به فروش برسد. در مثال قبل ما باید 100 عدد سهم را از طریق سامانه معاملاتی کارگزار «الف» و 200 عدد دیگر را از طریق سامانه معاملاتی کارگزار «ب» بفروشیم.

برای فروش همه 300 سهم در یک مرحله، تنها راه ممکن «تغییر کارگزار ناظر» است.

تغییر کارگزار ناظر چیست؟

احتمالا اکنون می‌توانید حدس بزنید که تغییر کارگزار ناظر چیست؟ در مثال قبل اگر بخواهیم همه 300 سهم را هم‌زمان بفروشیم، وارد سامانه معاملاتی کارگزار مقصد(مثلا کارگزار «ب») می‌شویم، نماد مد نظر را در سبد سهام خود انتخاب و سپس روی گزینه «تغییر کارگزار ناظر» کلیک می‌کنیم. پس از دو روز کاری، همه سهام این نماد در سامانه معاملاتی کارگزار «ب» قابل فروش است. دقت داشته باشد که این عملیات باید در سامانه معاملاتی کارگزار مقصد یا کارگزاری که می‌خواهیم فروش را از طریق وی انجام دهیم، صورت بگیرد.

کال مارجین

هر فردی که در بازار آتی کالا به معامله می‌پردازد، باید با سه وضعیت «نرمال» «ات ریسک» و  «کال مارجین» آشنا باشد، بتواند حساب معاملاتی خود را مدیریت کند و بسته به هر کدام از این وضعیت‌ها تصمیم صحیح بگیرد. در این بین وضعیت کال مارجین از اهمیت بیشتری برخوردار است و در صورت عدم تشخیص، زیان قابل توجهی را برای معامله‌گر در پی دارد. بنابراین در ادامه به بررسی سه عنوان «انواع وضعیت حساب معاملاتی در بازار آتی»، «کال مارجین در بورس چیست؟» و «چگونه از وضعیت کال مارجین خارج شویم» می‌پردازیم.

انواع وضعیت حساب معاملاتی در بازار آتی چیست؟

برای اینکه بدانیم انواع وضعیت حساب معاملاتی در بازار آتی چیست، باید ابتدا بررسی مختصری بر شرایط انجام معاملات در این بازار داشته باشیم. معامله‌گران بازار آتی قبل از اخذ موقعیت خرید یا فروش، مبلغی را در حساب عملیاتی خود واریز می‌کنند. این وجه بعد از اخذ موقعیت خرید یا فروش به عنوان «وجه تضمین» از طرف بورس بلوک می‌شود. با آغاز جلسه معاملاتی، حساب عملیاتی فرد (با توجه به قیمت تسویه) هر 30 دقیقه یک بار به‌روزرسانی می‌شود. در نهایت حساب عملیاتی در یکی از سه وضعیت «نرمال» «ات ریسک» و  «کال مارجین» قرار می‌گیرد.

انواع وضعیت حساب معاملاتی در بازار آتی:

• وضعیت نرمال: اگر بعد از تسویه حساب، سودی برای معامله‌گر شناسایی شود و موجودی حساب عملیاتی او بیشتر یا برابر وجه تضمین اولیه باشد، وضعیت نرمال است.
• وضعیت ات ریسک: اگر بعد از تسویه حساب، زیان برای معامله‌گر شناسایی شود و این زیان، کاهش موجودی حساب عملیاتی را تا حداکثر 30 درصد (نسبت به وجه تضمین اولیه) در پی داشته باشد، وضعیت ات ریسک است.
• وضعیت کال مارجین: اگر بعد از تسویه حساب، زیان برای معامله‌گر شناسایی شود و کاهش موجودی حساب عملیاتی را به اندازه 70 درصد یا بیشتر (نسبت به وجه تضمین اولیه) در پی داشته باشد، وضعیت کال مارجین است.

کال مارجین در بورس چیست؟

با توجه به توضیحات قبل، اکنون باید متوجه شده باشد که کال مارجین در بورس چیست. در واقع کال مارجین نشان‌ می‌دهد که حساب معاملاتی فرد به اندازه کافی شارژ نشده است و احتمالا معامله‌گر شناخت کافی نسبت به بازار آتی ندارد. معامله‌گران بازار آتی با در نظر گرفتن کالای مورد نظر و شرایط بازار، حساب معاملاتی خود را شارژ و سپس اقدام به اخذ موقعیت خرید یا فروش می‌کنند.

بنابراین زمانی که پس از تسویه، موجودی حساب عملیاتی کمتر از ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه شود و کال مارجین در بورس رخ دهد، پیش‌بینی‌ها محاسبات معامله‌گر چندان قابل استناد نبوده است.

چگونه از کال مارجین خارج شویم؟

حال تصور کنید که این وضعیت رخ داده است، پس ما باید بدانیم که چگونه از کال مارجین خارج شویم؟ سه روش برای خروج از وضعیت کال مارجین وجود دارد:

• معامله‌گر در مهلتی که توسط کارگزاری تعیین می‌شود، حساب معاملاتی خود را شارژ می‌کند.
• اگر حساب معاملاتی در مهلت معین شارژ نشود، کارگزاری شروع به بستن موقعیت‌های باز وی می‌کند و این روند تا زمان خروج حساب از وضعیت کال مارجین ادامه می‌دهد.
• اگر معامله‌گر حساب خود را شارژ نکند و کارگزار هم موفق به بستن موقعیت‌های باز نشود:
• کارگزار با قیمت سرخط تابلو ثبت سفارش می‌کند تا موقیعت‌های باز را ببندد.
• چنانچه بازار با صف موجه باشد و سفارش فروش ثبت نشود، بعد از جلسه معاملاتی و در بازار جبرانی موقعیت‌های باز وی بسته خواهد شد.

نسبت p/e

معامله‌گران بازار بورس برای تشخیص سهام سودده و سرمایه‌گذاری در آن، معیارهای مختلفی را مدنظر قرار می‌دهند و در نهایت با تجمیع نتایج در رابطه با ورود به سهم تصمیم می‌گیرند. یکی از این معیارها نسبت p/e نام دارد که می‌تواند به صورت مجزا برای یک نماد، یک صنعت یا کل بازار بورس محاسبه شود. در ادامه به دو موضوع «نسبت p/e چیست» و «نسبت p/e چه کاربردی دارد؟» می‌پردازیم.

نسبت p/e چیست؟

نسبت p/e چیست؟ برای اینکه بدانیم نسبت p/e چیست، در ابتدا باید با مفهوم دو حرف p و e آشنا شویم. P مخفف کلمه Price (قیمت) و E مخفف عبارت Earnings per Share (درآند هر سهم) است. بنابراین نسبت p/e یعنی نسبت قیمت بر درآمد؛ دقت کنید که منظور از «درآمد»، درآمد یک سال شرکت با کسر مالیات است.

نسبت p/e چه کاربردی دارد؟

تصور کنید که پس از محاسبه، نسبت p/e برابر عدد 6 شد. حال ما چطور می‌توانیم از این عدد استفاده کنیم؟ به عبارتی نسبت p/e چه کاربردی دارد؟ نسبت p/e مشخص می‌کند که ما به ازای هر 1 تومان سود (از یک سهم خاص)، چند تومان باید سرمایه‌گذاری کنیم. پس وقتی نسبت p/e برابر 6 باشد، ما برای کسب 1 تومان سود از سهم، باید 6 تومان در آن سرمایه‌گذاری کنیم. در نهایت با بررسی ارزش بازاری سهم متوجه می‌شویم که این سرمایه‌گذاری ارزشمند است یا باید از آن صرف نظر کرد.

اوراق مشتقه

اوراق مشتقه یا Derivatives یکی از انواع اوراق بهادار است که در بازارهای اقتصادی (در سطح جهان) مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از اوراق مشتقه در ایران با توجه به قوانین فقهی دارای محدویت‌هایی است و تنها تحت شرایط خاصی می‌توان از ابزار مشتقه بهره برد. در ادامه دو موضوع «اوراق مشتقه چیست؟» و «انواع اوراق مشتقه کدامند؟» را بررسی می‌کنیم.

اوراق مشتقه چیست؟

احتمالا با خواندن بخش قبلی این سوال برایتان پیش آمده است که اوراق مشتقه چیست و چرا با قوانین اسلامی مغایرت دارد؟ اوراق مشتقه در واقع قراردادی است که ارزش آن از یک یا چند دارایی متفاوت مشتق می‌شود. اوراق مشتقه در بازارهای جهانی به عنوان ابزاری برای کنترل ریسک معاملات شناسایی می‌شود و در ایران به دلیل شفاف نبودن قیمت و احتمال ربوی بودن، تنها در شرایط خاصی قابل استفاده است.

انواع اوراق مشتقه کدامند؟

اوراق مشتقه شامل 4 نوع: قراردادهای آتی، قراردادهای اختیار معامله، پیمان‌های آتی و قراردادهای معاوضه می‌شود. اما در ایران تنها دو نوع  قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله فعال هستند. در اوراق مشقته قراردادهای آتی، دو طرف معامله متعهد می‌شوند که یک کالا مشخص را با قیمت از قبل تعیین شده و در زمان معهود مبادله کنند.

در اوراق مشتقه قرارداد اختیار معامله، یکی از طرفین حق خرید یا فروش کالایی را از طرف مقابل خریداری می‌کند و طرف دیگر پس از فروش، اختیاری نسبت به آن کالا ندارد. البته قرارداد اختیار معامله از چند نوع مختلف تشکیل می‌شود که که در قراردهای هر کدام شروط و حقوق طرفیت قید شده است و طرفین نمی‌توانند بدون هماهنگی یکدیگر اقدام به خرید یا فروش کنند.

 سخن آخر

در این مطلب به 4 موضوع مهم در سرمایه‌گذاری یعنی «کارگزار ناظر»، «کال مارجین»، «نسبت p/e» و «اوراق مشتقه» پرداخته شد. این مفاهیم کاربرد زیادی در بازار بورس دارند و معامله‌گران با شناخت و درک آنها می‌توانند عملکرد بهتری در این بازار داشته باشند. (برای مطالعه بیشتر می‌توانید مقاله آموزش رایگان سایت tsetmc را نیز مطالعه نمایید.)

افراد برای آغاز سرمایه‌گذاری در بورس، روش‌های مختلفی را انتخاب می‌کنند. برخی ابتدا همه دوره‌های آموزشی را پشت سر می‌گذارند و بعد وارد بازار می‌شوند. برخی هم‌زمان با گذراندن دوره‌ها به سرمایه‌گذاری می‌پردازند و برخی دیگر ترجیح می‌دهند از بسته‌های خودآموزی بورس و مقالات و کتب آموزشی استفاده کنند. به هر حال در همه این روش‌ها، فرد باید یادگیری مفاهیم و اصطلاحات بورسی را در برنامه خود قرار دهد. در ادامه این مطلب 4 مفهوم مهم «ارزش معاملات چیست؟»، «صرف سهام چیست؟»، «اهرم مالی چیست؟» و «نمودار شمعی چیست؟» بررسی می‌شوند.

ارزش معاملات چیست؟

حتما تاکنون درباره زمان مناسب برای سرمایه‌گذاری در بورس، صحبت‌هایی شنیده‌اید. این موضوع به سهام خاصی ارتباط ندارد و گاهی کارشناسان شرایط کلی بازار را برای آغاز سرمایه‌گذاری مناسب می‌بینند. یکی از معیارها برای سنجش زمان ورود به بورس، «ارزش معاملات» است. بنابراین در ادامه به بررسی دو عنوان «ارزش معاملات چیست» و «محاسبه ارزش معاملات» می‌پردازیم.

ارزش معاملات چیست؟

ارزش معاملات معیاری است که حجم نقدینگی را در بازار (برای یک روز کاری) نشان می‌‎دهد. مثلا افزایش ارزش در یک سهم به معنای افزایش سرمایه‌گذاری در آن است، این اتفاق تا حدی روی ارزش کل بازار تاثیر دارد. حال در نظر بگیرید که سرمایه‌گذاری در سهام مختلف در یک بازه زمانی به شکل موازی افزایش پیدا کند. در این حالت حجم نقدینگی بازار بیشتر می‌شود و کارشناسان این زمان را برای ورود به بازار بورس مناسب می‌دانند.

البته برعکس این حالت هم ممکن است رخ دهد. یعنی کاهش تعداد معاملات در یک سهم، باعث کاهش حجم نقدینگی در آن می‌شود. اگر این اتفاق برای چندین سهم به صورت موازی رخ دهد، ارزش معاملات (کل بازار) کاهش می‌یابد. بنابراین شروع سرمایه گذاری در چینین شرایطی اصلا پیشنهاد نمی‌شود. البته برای تصمیم‌گیری در بازار بورس، هیچ وقت نباید تنها به یک معیار اکتفا کنیم و باید چند موضوع به صورت موازی بررسی شود، اما در هر حال ارزش معاملات یکی از فاکتورهای مهم محسوب می‌شود.

محاسبه ارزش معاملات

همانطور که در قبل ذکر شد، حرکت صعودی یا نزولی در هر سهامی به صورت مجزا روی ارزش معاملات کل بازار بورس تاثیر دارد. پس برای محاسبه ارزش معاملات، ما باید ارزش بازار سهام محاسبه کنیم. در واقع ارزش معاملات فرمول مجزایی ندارد و آنچه مورد محاسبه قرار می‌گیرد، ارزش بازار سهام است. برای محاسبه ارزش بازار سهام نمادهای مختلف باید از فرمول زیر استفاده کنیم:

تعداد سهام کل شرکت × قیمت پایانی سهم در روز معاملاتی = ارزش بازار

طبق فرمول بالا دو پارامتر (تعداد کل سهام شرکت) و (قیمت هر سهم)، در ارزش بازار آن تاثیر دارد. پس اگر قیمت سهمی بیشتر شود یا شرکت اقدام به انتشار سهام کند، ارزش بازار بیشتر خواهد شد. اما به این نکته توجه داشته باشید که اگر افزایش ارزش بازار سهم ناشی از (افزایش قیمت) باشد، امکان نوسان‌گیری وجود دارد و برای سرمایه‌گذاری بلندمدت در آن باید کمی تامل کرد. در طرف مقابل اگر فزایش ارزش بازار سهم ناشی از (انتشار سهام) باشد، حکایت از بزرگتر شدن و گستردگی کار آن شرکت دارد، پس احتمالا برای سرمایه‌گذاری بلندمدت انتخاب خوبی است.

در نهایت وقتی ارزش بازار سهام افزایش یابد، ارزش معاملات کل بازار بورس بیشتر می‌شود. به اصطلاح می‌گویند بازار مثبت است و بورس در شرایط خوبی به سر می‌برد.

صرف سهام چیست؟

شرکت‌ها برای توسعه، گسترش فعالیت و حفظ ارزش خود، نیاز به تامین مالی دارند. این تامین مالی می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود. «تامین مالی از محل سود انباشته»، «تامین مالی از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران»، «تامین مالی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها» و «تامین مالی به روش صرف سهام» روش‌هایی هستند که شرکت‌های بورسی از آن بهره می‌برند. انتخاب هر روش شرایط مخصوص به خود را دارد و شرکت برای با تطبیق شرایط و دریافت مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار می‌تواند اقدام به افزایش سرمایه کند. در ادامه قصد بررسی روش صرف سهام را داریم و به دو وموضوع «صرف سهام چیست» و «تامین مالی شرکت از طریق صرف سهام» می‌پردازیم.

صرف سهام چیست؟

برای اینکه بدانیم «صرف سهام چیست»، باید در ابتدا با دو مفهوم ارزش اسمی و ارزش بازار سهم آشنا شویم. ارزش هر برگ سهم عادی در زمان انتشار برابر 1000 ریال است که به آن «ارزش اسمی» می‌گوییم. حال این سهم بنا بر میزان عرضه و تقاضا با قیمت متفاوتی در بازار بورس معامله می‌شود و به آن «ارزش بازار» می‌گوییم.

در افزایش سرمایه به روش صرف سهام، شرکت زمان انتشار سهام جدید، به جای فروش با قیمت اسمی از ارزش بازار سهم استفاده می‌کند و در واقع فروش با قیمت بازاری انجام می‌شود. عرضه سهم به روش صرف سهام می‌تواند با «حفظ حق تقدم در بورس» یا «سلب حق تقدم» باشد

تامین مالی شرکت از طریق صرف سهام

حال باید ببینیم که تامین مالی شرکت از طریق صرف سهام چگونه انجام می‌شود؟ دقت کنید که در این روش، فروش سهم با ارزش بازار انجام شد و یک تفاوت قیمت بین ارزش اسمی و ارزش بازار وجود دارد. شرکت‌ها از این تفاوت قیمت برای تامین مالی استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر از مابه‌التفاوت قیمت اسمی و قیمت بازاری سهام، تامین مالی شرکت صورت می‌گیرد.

پس از تامین مالی به روش صرف سهام، شرکت می‌تواند سه استراتژی زیر را به کار بگیرد:

• تخصیص سهام جدید به سهامداران قبلی
• تقسیم نقدی اضافه ارزش به سهامداران قبلی
• انتقال اضافه ارزش به اندوخته شرکت

بدیهی است که انتخاب استراتژی، به شرایط و اهداف شرکت و همچنین قوانین جاری بستگی دارد. اما به هر حال تامین مالی شرکت از طریق صرف سهام یکی از روش‌های محبوب و پر سود برای شرکت‌های بورسی است.

اهرم مالی چیست؟

یکی از عباراتی که در بازارهای مالی داخلی و بین‌المللی کاربرد دارد، اهرم مالی است. شما به عنوان یک سرمایه‌گذار باید بدانید که اهرم مالی چیست و چه کاربردی دارد. بنابراین در ادامه این بخش به بررسی «اهرم مالی چیست؟» و «اهرم مالی در بازار مشتقه» می‌پردازیم.

اهرم مالی چیست؟

در تعریف رسمی، اهرم مالی (Leverage) به معنی استفاده از ابزارهای مالی یا بدهی برای افزایش سود سرمایه‌گذاری است. اما برای درک بهتر مفهوم اهرم مالی، شرایط زیر را در نظر بگیرید:

بسیاری از اوقات سرمایه‌گذاران پس از یافتن فرصت مناسب سرمایه‌گذاری، با محدودیت در میزان دارایی روبرو می‌شوند. در این حالت فرد به وامی طولانی‌مدت نیاز ندارد، بلکه تنها به مبلغی (احتمالا قابل توجه) برای بالا بردن میزان سرمایه‌گذاری خود در دارایی خاص و برای مدتی محدود نیازمند است. این مبلغ را نمی‌توانیم وام در نظر بگیریم، چرا که به زودی و با کسب سود، توسط سرمایه‌گذار جبران می‌شود و در واقع ماهیتی متفاوت با وام دارد. در بازار سرمایه به این نوع تامین دارایی، اهرم مالی می‌گویند.

اهرم مالی در بازار مشتقه

در ایران استفاده از اهرم مالی در بازار مشتقه و برای قراردادهای اختیار معامله و آتی کالا رواج دارد. در بازار مشتقه ‌قراردادهای هر دارایی در ابتدا، اهرم ۱۰ دارند. البته این عدد با توجه به شرایط بازار و وجه تضمین می‌تواند تغییر کند. برای درک اهرم مالی در بازار مشتقه، مثال زیر را در نظر بگیرید:

• قیمت هر واحد (گرم) گواهی سپرده زعفران پوشال در بازار بورس در یک روز کاری برابر با ۸۰۰۰ تومان است.
• اگر سرمایه‌گذاری بخواهد در این بازار 1 کیلو زعفران بخرد، طبق فرمول زیر مبلغ لازم برابر 8 میلیون تومان خواهد بود:

8 میلیون تومان = 8 هزار تومان *  1000 گرم (یک کیلو)

• حال همین سرمایه‌گذاری را در بازار مشتقه و به کمک اهرم مالی بررسی می‌کنیم.
• قرارداد آتی زعفران ۱۰۰ گرم است و فرد برای تهیه 1 کیلو زعفران باید 10 قرارداد خریداری کند. پس یعنی باید حساب معاملاتی را هم 10 برابر شارژ کند. مثلا اگر وجه تضمین اولیه برای یک قرارداد آتی زعفران 200 هزار تومان باشد، طبق فرمول زیر فرد باید حساب معاملاتی را 2 میلیون تومان شارژ کند.

2 میلیون تومان = 10 (تعداد موقعیت‌های خرید)  *  200 هزار تومان (وجه تضمین اولیه برای یک قرارداد)

در نتیجه فرد برای خرید گواهی سپرده زعفران به اندازه یک کیلو در بازار بورس باید 8 میلیون تومان پرداخت می‌کرد. اما برای همین مقدار زعفران به کمک اهرم مالی در بازار مشتقه برابر 2 میلیون تومان شد. قطعا تامین 2 میلیون تومان وجه نقد برای سرمایه‌گذار آسانتر از تامین 8 میلیون تومان است.

نمودار شمعی چیست؟

برای تحلیل بازار بورس روش‌های مختلفی وجود دارد. برخی از این روش‌ها ساده‌تر و برخی مانند تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال نیاز به آموزش‌های تخصصی دارند. در حالت کلی تحلیل بنیادی مورد توجه سهامداران بلندمدت است، اما تحلیل تکنیکال دامنه استفاده بسیار گسترده‌ای دارد و زیرمجموعه‌های زیادی را شامل می‌شود. در ادامه این بخش به یکی از این زیرمجموعه‌ها به نام کندال استیک می‌پردازیم و دو موضوع «نمودار شمعی چیست؟» و «اجزای نمودار شمعی» را بررسی می‌کنیم.

نمودار شمعی چیست؟

نمودار شمعی چیست؟ نمودار شمعی یا کندل استیک روشی برای نمایش تحرکات قیمتی در بازه زمانی خاص است. در واقع سرمایه‌گذار بعد از انتخاب یک دوره (مثلا یک هفته یا یک ماه)، حرکات سهم را در قالب یک نمودار مشاهده می‌کند. حرکات قیمتی سهم می‌توانند الگوهای متفاوتی را تشکیل دهند. هر کدام از این الگوها دارای نام، ویژگی و توضیحات مخصوص به خود هستند و با شناخت آنها می‌توان  آینده متفاوتی را برای سهم پیش‌بینی کرد.

نمودار شمعی پایه و اساس طراحی این الگوها است. به عبارت دیگر، نمودار شمعی از یک شمعدان (با بخش‌های مختلف مثل پایه، بدنه و...) تشکیل شده است. حال این شمعدان به هر شکلی که در نمودار ظاهر شود، مفهوم خاصی دارد و ما این اشکال را در قالب الگو شناسایی می‌کنیم.

اجزای نمودار شمعی

برای درک بهتر الگوهای کندل استیک، نگاهی داریم به اجزای نمودار شمعی:

حال اگر در نمودار، شمع بدون سایه بالا باشد، یعنی قدرت خریداران سهم کم است و ما را به عنوان یک الگو می‌شناسیم. اگر سایه پایین شمع کوتاه باشد، یعنی قدرت فروشندگان کم است و باز هم الگوی دیگری را تشکیل می‌دهد. در واقع اجزای نمودار شمعی طبق تصویر بالا ثابت است، اما با توجه به الگو می‌تواند در اندازه‌های متفاوت تشکیل شود، یا حتی بخشی از آن اصلا ظاهر نشود.

سخن آخر

در این مطلب چهار مورد از کاربردی‌ترین مباحث سرمایه‌گذاری یعنی «ارزش معاملات چیست؟»، «صرف سهام چیست؟»، «اهرم مالی چیست؟» و «نمودار شمعی چیست؟» بررسی شد. شناخت این موارد شما را در درک شرایط بازار بورس و نحوه کارکرد شرکت‌های بورسی یاری می‌کند. پیشنهاد می‌شود برای یادگیری تخصصی این مباحث و سرمایه‌گذاری حرفه‌ای، در دوره‌های آموزش بورس رایگان شرکت کنید.

برای آن که در بازاری چون بورس موفق باشیم لازم است با برخی از اصطلاحات بورسی یا با چگونگی انجام برخی از معاملات آن آشنا باشیم. این که انواع معاملات در بازار بورس کدام است؟ خرید طلا در بورس چگونه است؟ بورس املاک چیست؟ تابلوخوانی در بورس یعنی چه؟ و.. گوشه‌ای از اطلاعاتی‌است که یک معامله‌گر باید آن‌ها را بداند. در این مقاله قصد داریم به بررسی موارد نام برده بپردازیم. با ما همراه باشید.

انواع معاملات در بازار بورس

در این بخش قرار است شما را با انواع معاملات بازار بورس آشنا کنیم. به طور کلی در بازار بورس و اوراق بهادار تهران تنها سه روش معامله وجود دارد. معاملات خرد، معاملات عمده، معاملات بلوکی. معاملات خرد، همان معاملات عادی در بازار بورس است که حجم کمی از سهام شرکت روزانه معامله می‌شود و در آن قیمت معاملات را عرضه و تقاضای روزانه مشخص می‌کند. اما معاملات عمده و بلوک، معاملاتی خاص هستند. در واقع

معاملات عمده، معاملاتی هستند که در آن حجم زیادی از سهام یک شرکت معامله می‌شود و قیمت آن با قیمت تابلوی سهام متفاوت است. دامنه نوسان قیمت مجاز برای نماد معاملاتی عمده در بازار بورس و فرابورس نیز همانند بازار عادی است اما بر طبق شرایط این دامنه می‌تواند تغییر می‌کند.

گفتنی است که نماد معاملاتی سهمی که قصد انجام معاملات عمده را دارد در بازار بورس، حداکثر قبل از یک ساعت پایانی جلسه معاملاتی باز می‌شود. اما همان نماد در بازار فرابورس،  حداکثر تا یک ساعت پس از شروع جلسه معاملاتی گشوده می‌شود.

یکی از انواع معاملات در بازار بورس معاملات بلوکی است که در آن محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی وجود ندارد. در این معامله، سفارش خرید و فروش بخش بزرگی از سهام یک شرکت را ثبت می‌کنند. این معامله با هدف انتقال سهام یک شرکت به یک شخص حقوقی است ولی بدون تاثیر بزرگ بر قیمت جاری سهم انجام می‌شود.

در تکمیل موضوع انواع معاملات در بازار بورس باید گفت که هرکدام از بازارهای معاملات عمده و بلوکی شرایط خاص خود را دارند. مانند: ساعت معامله، دامنه نوسان، قیمت پایه، حداقل و حداکثر حجم و فرایند انجام معامله. در نتیجه افرادی که به انجام این نوع از معاملات تمایل دارند، باید به این موارد توجه کنند.

تابلوخوانی در بورس

تابلوخوانی چیست؟ گفتیم که یکی از اصطلاحات رایج بازار بورس که باید با آن آشنا شویم تابلوخوانی است. در تعریف، تابلوخوانی به مجموعه بررسی‌ها و مشاهدات مرتبط با یک سهم از قبیل بررسی سفارش‌های خرید و فروش، حجم سفارش‌ها، تعداد معاملات، رفتار بازیگردان سهم و … گفته می‌شود. تابلوخوانی روشی برای تشخیص میزان قدرت یک سهم است. به تعبیری دیگر تابلوخوانی در بورس یعنی بررسی هر نماد، میزان خرید و فروش، نوسان‌ قیمت، میزان عرضه و تقاضا سهامداران حقیقی و حقوقی و... که منجر به شناخت وضعیت کوتاه‌مدت و میان‌مدت سهم می‌شود.

خرید طلا در بورس

یک باور رایج اشتباه در جامعه ما این است که برای خرید طلا حتما باید به ‌صورت حضوری به صرافی‌ها یا طلافروش‌ها مراجعه کنیم و این کالا را خریداری کنیم که قطعا هم خرید و هم نگهداری طلا به این صورت ریسک‌های اجتناب‌ناپذیری را با خود دارد. درصورتی‌که روش دیگر خرید طلا در بورس است که با این کار ریسک‌های خرید و نگهداری طلا به حداقل می‌رسد. به سه روش زیر می‌توان در بورس طلا خرید:

۱-  گواهی سپرده سکه طلا ۲-  صندوق‌های کالایی با پشتوانه طلا ۳-  شمش طلا از بازار فیزیکی

گواهی سپرده سکه: اوراقی هستند که خریدار آن هم می‌تواند بعد از خرید، سکه خود را از خزانه بانک مورد نظر تحویل بگیرد و هم می‌تواند این اوراق را به‌ صورت سهام نگه دارد تا با افزایش قیمت آن نماد، گواهی سپرده سکه خود را به فروش برساند.

صندوق طلا: نوعی از صندوق‌های کالایی قابل معامله در بورس هستند که تنها روی گواهی سپرده طلا و اوراق مبتنی بر طلا سرمایه‌گذاری می‌کنند.

یکی دیگر از روش‌های خرید طلا در بورس می‌توان به خرید شمش طلا در بازار فیزیکی بورس کالا اشاره کرد. در بازار فیزیکی بورس کالا طلا را زیرمجموعه بازار صنعتی می‌دانند و شمش طلا را در بازار فیزیکی در تالار طلا مورد معامله قرار می‌دهند.

بورس املاک چیست؟

یکی از ویژگی‌های بازار بورس کالا، شفافیت در قیمت‌های آن است. این ویژگی به ویژه در پروژه‌های بزرگ می‌تواند راه‌گشا باشد. پیشنهاد بورس کالا برای کشف نرخ املاک نیز با توجه به شفافیت قیمت‌، بهترین تصمیمی بود که گرفته شد. ساز و کار بورس کالا و همچنین بورس املاک به این صورت است که عرضه‌کننده و خریدار در یک نظام شفاف عرضه و تقاضا به قیمتی منطقی می‌رسند. در بازار بورس املاک، شفافیت قیمت دو تاثیر مهم بر بازار املاک و مستغلات دارد: یکی این که سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات افزایش می‌یابد و دیگر این که شرایط مناسب و معقولی برای خریداران ایجاد می‌کند که در آن شرایط مناسب و شفاف بتوانند خرید کنند. همچنین بورس کالا قادر است ابزارهای مناسبی برای رشد این بازار، تامین سرمایه و جذب سرمایه‌گذار نیزارائه دهد. نکته دیگر این که با تشکیل این بورس شاید بتوان مشکلاتی مانند نبود پیمانکاران، نبود شرکت‌های بزرگ در این صنعت، سازهای شخصی و گران و بی‌کیفیت را با ویژگی‌هایی مانند کشف قیمت عادلانه برطرف کرد.

شاخص vix

شاخص VIX یک اندیکاتور برای نوسانات بازار است. این شاخص انتظارات معامله‌گران را در مورد شاخص برای سی روز آینده نشان می‌دهد. شاخصvix  بر اساس معاملات انجام شده بر روی اپشنهای شاخص S&P 500 برای سی روز اینده در بورس نهاده شده است. از 5 سال پیش خود شاخص VIX هم قابل معامله در بورس آپشن است. گفتنی است که این شاخص صرفا نشانگر ریسک و ترس نیست بلکه عوامل متعددی چون لیکوییدیتی و تعداد معاملات و تعداد معامله‌گران و... می‌تواند این شاخص را تحت تاثیر خود قرار دهد.

هر چه این شاخص بالاتر باشد ریسکپذیری کاهش پیدا می‌کند و هرچه نزول کند ریسک‌پذیری افزایش پیدا میکند. شاخص vix  به عنوان شاخصی از ریسک‌پذیری در بازار به کار می‌رود.

جمع بندی

در این مقاله با برخی از مباحث مهم در بازار بورس آشنا شدیم. از جمله: انواع معاملات در بازار بورس، تابلوخوانی در بورس، شاخص vix، خرید طلا در بورس، بورس املاک. این‌ها مواردی هستند که در بازار بورس و برای یک سرمایه‌گذاری موفق باید بدانید.

در دهه‌های اخیر، بازارهای متنوعی برای سرمایه‌گذاری ایجاد شده‌اند، افراد با توجه به سطح دانش و شناختی که از این بسترهای سرمایه‌گذاری دارند، پول خود را در این بازارها وارد کرده و فرایند سرمایه‌گذاری را شروع می‌کنند. بازار بورس یکی از بازارهای سرمایه‌گذاری شناخته شده در کشور است، تمام افراد با داشتن مدارک هویت اصلی، می‌توانند از طریق سامانه‌های آنلاین برای ثبت نام و دریافت کد بورسی اقدام کنند، در راستای تسهیل فرایند ثبت نام در بورس، کارگزاری آگاه امکان احراز هویت غیر حضوری را برای هم‌وطنان گرامی فراهم کرده است. سرمایه‌گذاری یکی از بهترین روش‌های مقابله با کاهش ارزش پول به دلیل وجود تورم در جامعه است. در این مقاله قصد داریم شما را با زوایای مختلف بازار بورس و مفاهیم مهم، آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

بازار بورس به زبان ساده

بازار بورس یکی از بسترهای سرمایه‌گذاری است که تمام افراد جامعه به راحتی می‌توانند در این بازار فعالیت کنند. بازار بورس یک بستر مناسب برای خرید و فروش سهام شرکت‌های مختلف است، به عبارت دیگر، شرکت‌های خصوصی تحت شرایط خاص و چارچوب‌های تعریف شده توسط سازمان بورس، به سهامی عام تبدیل شده و می‌توانند سهام خود را در این بازار به فروش برسانند. شرکت‌های خصوصی با این روش به منبع مالی جدید دسترسی پیدا می‌کنند و به شکل بهتری امور و طرح‌های توسعه‌ای خود را برنامه‌ریزی و مدیریت می‌کنند.

افراد بعد از ثبت نام و دریافت کد بورسی، می‌توانند از طریق سامانه‌های معاملات آنلاین کارگزارهای بورس، سهام شرکت‌های بورسی مختلف را خریداری کنند و از نوسانات قیمتی در این بازار سود کسب کنند. فرآیند خرید و فروش سهام و کسب سود در بازار بورس، مستلزم کسب دانش و یادگیری تکنیک‌های معاملاتی در این بازار است. در همین راستا قصد داریم در این مقاله، به معرفی بعضی از مفاهیم و اصطلاحات مهم در بازار بورس بپردازیم.

معاملات بلوکی چیست؟

«معامله بلوکی چیست؟»، معاملات بلوکی به معاملاتی گفته می‌شود که در آن قوانین مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی رعایت نمی‌شود. به عبارت دیگر، از این نوع معامله برای خرید و فروش بخش زیادی از سهام یک شرکت، استفاده می‌شود. معاملات بلوکی خارج از بازار بورس یا فرابورس انجام می‌شوند و دلیل آن، کاهش تاثیر این معاملات بر قیمت جاری سهم در بازار بورس است که به آن «بازار بلوک» گفته می‌شود. دامنه نوسان مجاز قیمت معاملات بلوکی مانند بازار معاملات خرد است. سایر شرایط معاملات بلوک نیز همانند معامله در نماد اصلی است. علاوه بر این ساعت معاملات در بازار بلوکی، دقیقا مشابه بازار عادی بورس و اوراق بهادار است.

از آن جایی که در بازار بلوکی، قیمت معامله نسبت به قیمت سهم در تابلو معاملات بیشتر است، هنگامی که در یک نماد معامله بلوکی انجام شود، سهام‌داران انتظار رشد قیمت سهم را دارند. معمولاً با انتشار آگهی عرضه بلوک با قیمتی بالاتر از تابلو، معاملات سهم با افزایش تقاضا در بازار همراه خواهد بود، حتی اگر معامله‌ای در نماد مورد نظر انجام نشود.

تفکر گله‌ای در بازار بورس چیست؟

انسان از گذشته تا به حال، با زندگی در اجتماع بقای خود را حفظ کرده است و تمام حرکات و تصمیم‌گیری‌های وی در جهت پیشرفت و همرنگی با جامعه بوده است. در همین راستا بسیاری از افراد جامعه به صورت ناخوداگاه از رفتار و تصمیمات یکدیگر الگو برداری می‌کنند، اگر این رفتار در یک جامعه آماری زیاد صورت بگیرد، این رفتار به نوعی تحت عنوان رفتار قبیله‌ای یا تفکر گله‌ای، شناخته می‌شود. نمودهای این رفتار در تمام جهات زندگی انسان قابل مشاهده است و بازار بورس دقیقا یکی از بهترین بسترها برای بررسی و مشاهده این رفتار است.

بسیاری از افراد در بازار بورس، دانش و مهارت لازم برای تحلیل اوضاع بازار را ندراند و به ناچار مجبور می‌شوند که همگام با سایر سرمایه‌گذاران حرکت کنند. البته باید در نظر داشته باشید که این رفتار فقط شامل حال این افراد نمی‌شود، بلکه گاهی فعالان بازار بورس هم درگیر این فرایند شده و بنا به اوضاع بازار و هیجان‌های موجود در بازار، مجبور به تفکر یا رفتار گله‌ای می‌شوند. این رفتار در هر قسمت از جامعه و به خصوص در بازار بورس، نوعی رفتار هیجانی است و تصمیم‌گیری در بازار بورس فقط با تکیه بر این استراتژی، به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

روش مارتینگل چیست؟

یکی از دغدغه‌های اصلی افرادی که در گذشته درگیر شرط بندی بودند، کاهش میزان ضرر و زیان در این فرایند بوده است یا از طرف دیگر، شانس برد یا کسب سود در شرط بندی بیشتر از باخت و تحمل ضرر باشد. برای همین نظریه‌های متنوعی منتشر شد و هر کدام از آن‌ها دارای مزایا و معایب بسیاری بودند که در نهایت یک نظریه پرداز آمریکایی به نام مارتینگل، با روش ابداعی خود توانست شانس برد و کسب سود را در شرط‌بندی‌ها بیشتر کند. بعد از گذشت سال‌ها و اعمال برخی تغییرات در این نظریه، معامله‌گران از این روش در بازار بورس هم استفاده کردند. طبق روش مارتینگل، سرمایه‌گذاران باید سرمایه اولیه خود را به قسمت‌های نامساوی (از توان‌های عدد 2) تقسیم کنند و معاملات خود را در قیمت‌های مختلف بر مبنای این ضرایب انجام دهند. برای درک بهتر از نظریه مارتینگل، به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید یک سهم را با ارزش 100 تومان خریداری کرده‌اید و بر خلاف تصورات و پیش‌بینی‌هایی که داشته‌اید سهم با ضرر مواجه شده و ارزش قیمتی آن 5 درصد افت کرده و به قیمت 95 تومان رسیده است. مطابق روش مارتینگل در این مرحله شما باید 2 عدد سهم جدید خریداری کنید. اگر این کار را انجام دهید میانگین کل خرید شما به 96.7 تومان خواهد رسید و در صورتی که سهم رشد قیمتی به بالای 96.7 تومان داشته باشد، کل فرآیند سرمایه‌گذاری شما سودآور خواهد بود و این امر در صورتی است که قیمت سهم شما هنوز به 100 تومان اصلی که سهم را در آن قیمت خریداری کرده‌اید نرسیده است. حال این فرایند ممکن است در چند پله دیگر هم تکرار شود و شما مطابق با روش مارتینگل، می‌توانید شانس کسب سود را در فرآیند سرمایه‌گذاری بیشتر کنید.

پرایس اکشن در بورس چیست؟

«پرایس اکشن در بورس چیست؟» پرایس اکشن یکی از تکنیک‌های پرکاربد در تحلیل تکنیکال است که معامله‌گران با استفاده از آن می‌توانند به شکل بهتری تحرکات قیمتی را در بازار بررسی و موقعیت‌های مناسب را برای خرید و فروش سهام، تشخیص دهند. پرایس اکشن یک نوع استراتژی معاملاتی است که در هر بازاری قابل استفاده است. هدف اصلی این ابزار در بازار بورس، شناسایی تحرکات قیمتی سهم در بازه‌های زمانی مشخص است. به عبارت دیگر، معامله‌گران با شناسایی تحرکات قیمتی در سهم، می‌توانند به راحتی سیگنال خرید و فروش دریافت کنند.

سرمایه‌گذاران با استفاده از پرایس اکشن، می‌توانند استراتژی معاملاتی متنوعی را برای خود تنظیم کنند. از انواع استراتژی‌های پرکاربرد از طریق پرایس اکشن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• الگوی کندل بازگشتی
• الگوی کندل بازگشتی کلیدی
• الگوی کندل درمانده
• الگوی پین بار
• الگوی دو کندل بازگشتی
• الگوی سه کندل بازگشتی
• الگوی پولبک سه کندل
• الگوی کندل داخلی
• الگوی کندل خارجی
• الگوی NR7

کلام آخر

بازار بورس یکی از بهترین بسترهای سرمایه‌گذاری برای تمام افراد جامعه است. برای ورود و شروع سرمایه‌گذاری در این بازار باید از طریق سامانه‌های آنلاین ثبت‌نام کد بورسی از طریق کارگزارهای بورس، اقدام کنید. بعد از دریافت کد معاملاتی می‌توانید فعالیت خود را در این بازار به راحتی شروع کنید. سرمایه‌گذاران در بازار بورس سهام شرکت‌های مختلف را خرید و فروش می‌کنند و با نوسان‌های قیمتی در این بازار، سود کسب می‌کنند. شایان ذکر است که کسب سود و تجربه موفقیت‌ آمیز در این بازار، مستلزم کسب دانش و مهارت‌های لازم برای انجام معاملات است. در این مقاله سعی کردیم به برخی از اصطلاحات و تکنیک‌های معاملاتی پرکاربرد در بازار بورس اشاره کنیم که عبارت‌اند از: معاملات بلوکی، تفکر گله‌ای، روش مارتینگل و پرایس اکشن. پیشنهاد می‌کنیم برای بالا بردن سطح مهارت خود در فرآیند معاملات بورسی، این مقاله را مطالعه کنید.

سرمایه‌گذاری یک هنر است یک حرفه که اگربه صورت تخصصی آن را یاد بگیرید میتوانید از سرمایه گذاری خود لذت برده و بالاترین سود ها را کسب کنید.

مهمترین نکته ای که باید در رابطه با سرمایه‌گذاری در نظر داشته باشید این است که بدون دانش و مهارت کافی نباید وارد هیچ بازاری شد چون هرگونه فعالیتی بدون اطلاع کافی از بازار هدف می‌تواند ضرر زیادی به شما وارد کند.

یکی از انواع سرمایه‌گذاری‌ها، سرمایه‌گذاری در بازار بورس است، سرمایه‌گذاری در بورس یک مسیر است و برای گام برداشتن در این مسیر و موفق شدن نیاز به دانش و اطلاعات کافی و آموزش دارید ما در آکادمی بورس به دنبال این هستیم که مفاهیم اصلی بورس که میتواند در کسب سود بیشتر در این بازار به شما کمک کند را با شما عزیزان به اشتراک بگذاریم.
پیش از شروع فعالیت در بازار بورس با مفاهیم پایه آشنا شوید:

تحلیل تکنیکال چیست؟

تحلیل بنیادی چیست؟

آشنایی با اصطلاحات رایج بورسی

کد گیری بورسی

آشنایی با سامانه سجام

شاخص بورس چیست